Służba BHP

Służba Bhp

Organ zarządzający a służba Bhp

Przepis art. 31 § 1 Kodeksu pracy nie daje podstawy do podporządkowania służby bezpieczeństwa i higieny pracy osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego.

Wyrok NSA z dnia 1998.01.29 II SA 1411/97 Pr.Pracy 1998/6/41 w Warszawie

Przepis art. 23711 § 2 Kodeksu pracy stworzył, w przypadku braku kompetentnych pracowników, możliwość powierzenia wykonywania zadań tej służby specjalistom spoza zakładu pracy, o ile spełniają wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz mają ukończone szkolenie w dziedzinie bhp dla pracowników tej służby. Z brzmienia tego przepisu wynika jednoznacznie, iż taka możliwość obejmuje zarówno zakłady zatrudniające do 100 pracowników jak i ponad 100. W ocenie Sądu nie można dokonywać wykładni tego przepisu wyrywkowo w oderwaniu od całego tekstu Kodeksu pracy, bowiem gdyby ustawodawca chciał zawęzić możliwość korzystania z zapisu art. 23711  kp, to uczyniłby to w sposób jednoznaczny i jasny tak jak to uczynił np. w art. 1515 § 4 kp, wskazując, że przepisy § 2 zdanie drugie oraz § 3 nie stosuje się do pracowników. Podobnie uczynił to np. w art. 231 § 5, art. 113 § 2, art. 163 § 1, art. 1801 § 2 Kodeksu pracy. A skoro tak to, podstawą powierzenia wykonywania zadań służby bhp specjaliście spoza zakładu pracy może być umowa cywilnoprawna. Zauważyć także należy, iż rozporządzenie wykonawcze, wydane na podstawie art. 23711 § 5 kp w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy wydane zostało w dniu 2 września 1997 r. i dotyczyło stanu prawnego wynikającego z delegacji ustawowej odbiegającego w swej treści od obowiązującego od dnia 1 stycznia 2004 r. art. 23711 kp. Ustawodawca pozostawił niezmienione upoważnienie ustawowe dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia, mimo że istotnie zmienił przepisy, w celu wykonania których ma być wydane rozporządzenie Rady Ministrów. W ocenie Sądu wskutek zmiany treści art. 23711 kp § 1- 4 kp przepisy tego rozporządzenia dotyczące organizacji i liczebności służby bezpieczeństwa i higieny pracy utraciły moc obowiązującą jako sprzeczne z nowymi przepisami ustawowymi. Zachowały natomiast moc obowiązującą te przepisy rozporządzenia, które określają kwalifikacje wymagane do wykonywania zadań służby bhp oraz zadania i uprawnienia tej służby.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z dnia 10 listopada 2005 r. – sygn. Akt II S.A./Go 344/05

Stanowisko uzależniające możliwość powierzenia zadań służby bhp specjalistom nie będącym pracownikami dotyczy jedynie pracodawców zatrudniających do 100 pracowników nie znajduje oparcia w przepisach art. 23711 § 1 i 2 Kodeksu pracy. Ustawodawca w § 2 tego artykułu formułuje wyłącznie jedną przesłankę odstąpienia powierzenia wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy – brak kompetentnych pracowników. Nie bez znaczenia dla interpretacji powołanych przepisów jest też dokonana w zaskarżonym  wyroku analiza ewolucji przepisów art. 23711 Kodeksu pracy. Brzmienie tego przepisu nadane mu ustawą z 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 135, poz. 1146) wskazuje wyraźnie, że ustawodawca złagodził obowiązującą od 1996 r. konstrukcję tego przepisu umożliwiając wszystkim pracodawcom – a więc zarówno tym, którzy zatrudniają mniej niż 100 pracowników, jak i tym, którzy zatrudniają większą ich ilość powierzanie wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy albo pracownikom zatrudnionym przy innej pracy. Dokonana z dniem 1 stycznia 2004 r. nowelizacja tego artykułu ustawą z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 213, poz. 2081) wprowadziła wspomnianą wcześniej przesłankę powierzenia zadań służby bhp, specjalistom spoza zakładu pracy – brak kompetentnych pracowników.

Odnotować należy, że jeżeli pracodawca tworzy w swoim zakładzie pracy służbę bhp to osoby wykonujące w jej ramach swoje zadania są jego pracownikami w rozumieniu art. 23711 Kodeksu pracy. Jeżeli więc pracodawca nie posiada wśród swoich pracowników osób o odpowiednich kwalifikacjach, służby takiej utworzyć nie może. Różnicowanie więc pracodawców zatrudniających więcej lub mniej niż 100 pracowników pod kątem możliwości powierzenia  wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy w oparciu o użyte w § 2 powołanego przepisu określenie „pracownik” nie znajduje racjonalnego uzasadnienia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 września 2005 r. – Sygn. Akt I OSK 40/50